Een gezonde bodem is een onlosmakelijk onderdeel van de natuur, onze welvaart en van een gezond productiesysteem. De wereldbevolking groeit en daarmee de behoefte aan goede voeding en voedingsstoffen. De voedingsstoffen die we tot ons nemen onttrekken we via planten uit de bodem. Daarbij heeft een plant voedingstoffen en een gezonde bodembiologie nodig. Daarom is het zaak die voedingsstoffen ook weer op een goede manier terug te geven en een gezonde bodem te stimuleren. Hoe gaat het inzetten van bodembiologie voor voedselproductie in zijn werk en wat is de impact daarvan op de voedselproductie? Dat vraagt om een andere benadering van de landbouw en daarmee de agrariër. Daarbij is er ook geen ‘one size fits all’ oplossing want elke bodem en grondsoort vraagt om andere, passende oplossingen.
Plantaardige kunstmest
Projectleider Christiaan Kapper: “Een ding is wel zeker, het gebruik van gewasbeschermings-middelen en kunstmeststoffen, komt steeds meer onder druk te staan. Hoe kunnen we met kennis, onderzoek en pilots bijdragen aan het landbouwsysteem van de toekomst waar bodemgezondheid een kritische spilfunctie heeft? En waar waardevolle – vanuit het perspectief van de bodem, het bedrijf en de agrariër - bodemverbeteraars en kunstmestvervangers vanuit plantaardige reststromen en mest beschikbaar zijn? Zonder de vraag en het vertrouwen van(uit) de primaire sector naar deze producten komt er geen (mineralen)kringloop tot stand.
Daarom is er onder het motto: ‘met, voor en door agrariërs’ dit project uitgevoerd. In dit project is samen met bodemvitaliteitexperts via praktijkstudies de huidige staat en behoefte van de bodem onderzocht om de bodembiologie in kaart te brengen. Daarnaast is onderzocht of het haalbaar is om opschaling te realiseren via enkele geselecteerde bodemmeetmethodes voor specifieke bedrijfssituaties.”
Project resultaten
Het haalbaarheidsproject bestond uit 2 stappen:
- Webinar: Tijdens een webinar deelden we kennis over het nut en toepassing van bodemgezondheid in de praktijk. Er kwamen verschillende bodemvitaliteitexperts aan het woord om kennis over het nut van bodembiologie te delen met de aanwezige agrarische ondernemers. Ook werd aangegeven welke eigenschappen de grond moet hebben om als potentieel kansrijk te worden aangemerkt. Bekijk hier het hele webinar over bodembiologie terug.
- Haalbaarheidsonderzoek: Op de percelen van 30 agrariërs is de huidige staat van de bodembiologie getoetst middels nieuwe- en bestaande analysetechnieken. De uitkomsten van deze nieuwe analysetechnieken zijn verwerkt in individuele rapporten en gedeeld met de agrariërs. De uitkomsten bieden mogelijkheden om de potentiële nuttige aspecten van bodembiologie voor gewassen te benutten in de praktijk. Daarnaast leveren de uitkomsten van dit haalbaarheidsonderzoek waardevolle input voor het maken van bodemverbeteraars uit plantaardige reststromen en dierlijke mest, en mogelijk ook voor de teelt van alternatieve eiwitgewassen.
Bodemgezondheid spilfunctie toekomst agrarische sector
Het georganiseerde webinar en het presenteren van de resultaten aan de deelnemers hebben extra bewustwording van het nut van een goede bodembiologie opgeleverd. Bodembiologie blijkt inmiddels meer relevant geworden voor de praktijk en industrie. Het bleek dat de onderzochte bodems een rijk bacterieel microbioom bevatten, maar dat het aandeel gunstige bodemschimmels en grotere bodemdiertjes verder verhoogd kan worden. Uit de analyses blijkt dat er kansen liggen voor de agrarische sector om de gewassen te kunnen ondersteunen met behulp van de bodembiologie. De bodembiologie kan ingezet worden om de gewassen te beschermen, groei te bevorderen en gezondheid te ondersteunen. Daarnaast lijkt er een rol weggelegd voor de bodembiologie in het genereren, vastleggen en vrijmaken van nutriënten voor de planten.
Integraal perspectief op bodembiologie nodig
Door het analyseren, begrijpen en het bewust beïnvloeden van bodembiologie kan de agrarische sector hiervan mogelijk profiteren. Het is nog niet altijd duidelijk hoe er op bodembiologie in de bedrijfsvoering gestuurd kan worden. Daarbij lijkt het cruciaal om vanuit een integraal perspectief naar de bodem te kijken, omdat vele aspecten een invloed op de bodembiologie uitoefenen en dit proces erg complex is. Dit maakt implementatie zonder goed plan en goede begeleiding van experts uitdagend.
Lees hier het eindrapport met alle uitkomsten.
Bekijk hier de bespreking van de resultaten.
Terugblik deelnemers
Het project is over het algemeen als positief ervaren door de deelnemers. De meeste deelnemers zijn op hun bedrijven reeds bezig met het stimuleren van bodembiologie wat duidelijk het belang van dit project onderstreept.
“Ik zie en ervaar al duidelijk de voordelen van een goede bodembiologie voor mijn gewassen en zou hier graag nog meer op willen kunnen sturen. Dit project was een goede eerste stap om bodembiologie meetbaar te maken; immers meten is weten voordat je hierop kan sturen.”
- Dhr. Werkman
“Wij weten meer niet dan wel van de bodem, terwijl het bodemleven voor ons erg belangrijk is. Als boer wil ik meer over het bodemleven leren en het bodemleven kunnen meten. In dit project heb ik beide kunnen doen en ik hoop dat er een vervolg komt.”
- Dhr. Mensink
Meer informatie
Projectleider: Christiaan Kapper
Partners: Agrifirm, Cosun, Avebe, FrieslandCampina, LTO Noord
Opgave: Benutting van reststromen
Wil je meer weten over het project 'Bodembiologie'? Neem dan contact op met Agata van Oosten (Program Manager) via agata.vanoosten@ispt.eu, of met Nadine Kool (Program Officer) via nadine.kool@ispt.eu.
Dit project wordt mede gerealiseerd door Nationaal Programma Groningen
