Conventionele landbouw is sterk afhankelijk van het toevoegen van voedingsstoffen die direct door planten worden opgenomen. Wat nog niet algemeen erkend wordt, is dat bodembiota, vooral microben, ook een aanzienlijke invloed heeft op de omvang van de oogst. Niet alleen heeft het bodemmicrobioom een directe invloed op de omvang, maar het heeft ook een directe impact op de gezondheid van de consument.
Jidske Knigge (specialist in bodemmicrobiologie – Bioclear Earth) en Paul de Vos (programmadirecteur Gezonde en gebalanceerde voeding) bespraken afgelopen Koploopbijenkomst waarom plant-microbiële interacties juist gebruikt moeten worden om de duurzaamheid van landbouwpraktijken te vergroten.
Microben bepalen onze gezondheid
“Microben, ook bekend als micro-organismen, zijn levende wezens die onzichtbaar zijn voor het blote oog, zoals bacteriën, virussen, schimmels en andere eencellige organismen. Tijdens de coronacrisis hebben we onszelf aangeleerd dat microben schadelijk zijn, waardoor we massaal onze winkelwagentjes desinfecteren. Echter, niet alle microben zijn slecht voor ons, en sommigen zijn zelfs essentieel voor ons bestaan,” aldus Paul de Vos. Microben bewonen ons menselijk lichaam en dragen bij aan onze gezondheid. Een kind dat opgroeit in een “te schone” omgeving bouwt mogelijk geen sterk immuunsysteem op. Aan de andere kant heeft een kind dat is opgegroeid op een boerderij en veel buiten is geweest, minder kans op allergieën en bijvoorbeeld astma. Dit komt door een hogere blootstelling aan ziekteverwekkers, pathogenen en andere microben.
Een uniek bodemmicrobioom voor elke boer
“Veel microben in ons lichaam komen binnen via de bodem en ons voedsel. In een gezonde bodem vinden we een grote diversiteit aan microben. Een gezond microbioom in de bodem draagt bij aan betere groei en vitaliteit van planten. Om de bodem, en daarmee de gezondheid van planten, mensen en dieren, te verbeteren, is inzicht nodig in de microbiologie. Met behulp van DNA-technieken kunnen we alle microbiologie in kaart brengen,” vertelt Jidske Knigge. Resultaten van het Agrifirm Fascinating project, waarbij twee monsters zijn genomen van grond van een boerderij, laten zien dat elke boer zijn eigen unieke samenstelling van microben in de bodem heeft. Met andere woorden, elke boer laat zijn eigen ‘vingerafdruk’ achter op het bodemmicrobioom.
Maakbaar microbioom
Daarnaast is er een duidelijk verschil te zien tussen het microbioom van zand- en kleigrond. Het microbioom is deels maakbaar. De bedrijfsvoering van een boer heeft invloed op zijn microbioom. Bijvoorbeeld, het gebruik van vaste mest bevordert de plantengroei meer dan digestaat en drijfmest. Ook de manier van bemesting speelt een rol. Bovengrondse bemesting stimuleert meer bacteriën die gunstig zijn voor plantengroei dan zodebemesting.
“We zullen de komende jaren veel gaan leren over hoe een gezond bodemmicrobioom kan bijdragen aan een hoger rendement van planten en daarmee een gezondere mens.”
– Paul de Vos